Bij een jetlag wordt vaak gedacht aan de negatieve gevolgen van reizen door meerdere tijdzones voor bijvoorbeeld een vakantie of werk. Een social jetlag is wat anders maar bestaat wel degelijk. Bij een social jetlag loopt de biologische klok niet in lijn met de dagelijkse routine. Studies tonen aan dat een social jetlag serieuze negatieve gevolgen kan hebben op de mentale en fysieke gezondheid.
Zou jij last kunnen hebben van een social jetlag? En zo ja, wat kan je er dan aan doen?
Social jetlag, wat is dat?
Er zijn grote verschillend tussen de slaappatronen van personen. De een is een avondpersoon, en gaat laat naar bed. De ander is een ochtendmens en gaat wat vroeger slapen. Deze verschillen in slaappatronen worden ook wel chronotypen genoemd.
In de huidige 24-uurs maatschappij leven we vaak onder invloed van externe klokken. We staan vroeg op omdat we tijdig op het werk moeten zijn, en gaan later naar bed omdat we ook sociale activiteiten op de planning hebben staan. Wanneer ons professionele en sociale leven tegen ons chronotype ingaat, ontstaat er een social jetlag.
Wat doet een social jetlag met onze gezondheid?
Wanneer ons werk en sociale leven niet overeenkomen met ons natuurlijke chronotype, beginnen mensen vaak twee verschillende schema’s aan te houden: één op werkdagen en één in het weekend. Dit betekent twee keer per week het slaappatroon veranderd, waardoor een voortdurend gevoel van jetlag ontstaat dat ernstige gevolgen voor de gezondheid kan hebben.
Kan een sociale jetlag schadelijk zijn voor de gezondheid? Mensen die last hebben van een sociale jetlag hebben last van mentale mist en kunnen een verminderd geheugen en cognitieve vaardigheden hebben. De effecten kunnen ook fysiek zijn. In feite hebben mensen met een sociale jetlag drie keer vaker obesitas. Onderzoekers hebben ook ontdekt dat mensen met deze aandoening een significant hoger risico hebben op het metabool syndroom en diabetes type 2, die beide kunnen bijdragen aan levenslange gezondheidsproblemen. Hoe groter het verschil tussen uw natuurlijke ritmes en de eisen van de buitenwereld, hoe groter uw risico op chronische gezondheidsproblemen.
Hoe kom je van een social jetlag af?
Als je denkt dat je last hebt van een social jetlag, zijn er verschillende manieren om je schema weer op de rails te krijgen. Ten eerste moet je jouw natuurlijk chronotype kennen. Het begrijpen van uw natuurlijke schema is essentieel om hieraan tegemoet te komen. Ten tweede moet je zoveel mogelijk proberen om te slapen op de uren dat je lichaam het nodig heeft. Dit betekent vaak het weigeren van bepaalde sociale activiteiten of het pleiten voor een ander werkschema. Bovendien moet je proberen om op vrije dagen dezelfde slaap- en waakuren aan te houden. Zelfs een verschil van een half uur kan je circadiaanse ritme van de baan gooien.
Als je je leven niet kunt veranderen om je aan te passen aan je biologische behoeften, zijn er manieren om je interne klokken vooruit of achteruit te duwen. Schermen uitschakelen of blauw licht blokkeren met oranje glazen kan nachtbrakers helpen om eerder in slaap te vallen. Blootstelling aan ochtendlicht in de ochtend kan mensen op dezelfde manier helpen om op een eerder tijdstip op natuurlijke wijze wakker te worden.
Bron: www.chronobiology.com
