Vaak wordt er gesproken van een ‘winterdipje’ of ‘winterblues’, omdat de meeste mensen alleen milde klachten hebben. Sommige mensen hebben echter ernstiger klachten waardoor zij wel degelijk last hebben van een winterdepressie. Zo kan iemand bijvoorbeeld langer dan 2 weken somber, vermoeid of prikkelbaar zijn, meer eten dan normaal en ook aankomen in gewicht.
Wat is de oorzaak van een winterdepressie?
De oorzaak van een winterdepressie is veelal het gebrek aan licht. In de winter zijn de dagen korter, neemt de lichtsterkte van de zon af en komt de zon later op. Dit heeft effect op onze biologische klok, die daardoor in het najaar ontregeld kan raken. Naast de biologische klok spelen ook bepaalde stoffen in de hersenen een belangrijke rol. Eén van die stoffen is melatonine, het hormoon dat ’s avonds wordt aangemaakt en ervoor zorgt dat je in slaap valt. Wanneer de dagen korter en donkerder zijn, wordt er bij sommige mensen meer melatonine aangemaakt waardoor zij snel slaperig zijn.
Wat kan ik doen tegen een winterdepressie?
Bij een winterdepressie helpt lichttherapie vaak goed. Lichttherapie is bewezen effectief voor winterdips, winterdepressie en een verlate slaapfase. Uit onderzoek van PsyQ blijkt dat ruim 80 procent van de mensen met ADHD te laat gaat slapen en dat zij ook vaker een winterdepressie hebben. Dit geldt waarschijnlijke ook voor mensen met de hierboven genoemde klachten, maar daarover zijn geen precieze cijfers bekend. Lichttherapie werkt via de ogen en stopt de aanmaak van melatonine in de hersenen ‘s ochtends. Hierdoor wordt de slaapbehoefte minder, herstelt het dag en nachtritme en verbetert de stemming. Ook neemt de eetlust af
Lichttherapie met bak of bril
Een van de manieren om lichttherapie te volgen, is door plaats te nemen achter een bak met speciale tl-buizen met wit licht van 10.000 lux. Dit doe je bij winterdepressie gedurende 5 tot 10 werkdagen, maximaal 30 minuten per keer op een vaste tijd in de ochtend. Bij een verlaat slaapritme is vaak 3 weken lichttherapie nodig. De timing, liefst tussen 7 en 8 uur in de ochtend, is bij lichttherapie heel belangrijk. Een nadeel van de lichtbak is dat je er thuis, tijdens je ochtendroutine, 30 min achter moet blijven zitten, veel mensen lukt dat niet. Daarom is er nu ook de mobiele lichttherapiebril. De bril geeft wit of blauw licht en is qua sterkte vergelijkbaar met de benodigde lichtintensiteit, maar het licht valt via de bril van dichtbij in je ogen, zodat de sterkte maar heel gering is. Je kunt met de bril gewoon rondlopen, aankleden en ontbijten zonder dat je tijd verliest. De kans dat het je dan wel lukt, is daardoor groter. Binnen PsyQ zetten we deze bril ook in. Een lichttherapiebril kan je lenen, maar ook zelf aanschaffen en toepassen. Bij PsyQ maken we gebruik van de bril die is ontwikkeld door Propeaq.Â
‘Er ging een wereld voor me open. De bril zet ik gelijk op als ik wakker ben, en of ik het nou wil of niet, binnen 10 minuten daarna ben ik wakker. Het blauwe licht schijnt door m’n oogleden heen, net als de zon. Niet scherp of vervelend, want ik kan ermee doen wat ik wil. Mijn Facebook tijdlijn checken en ontbijten!’
Onderzoek naar effect lichttherapie
Eind 2022 start PsyQ een onderzoek naar het effect van de lichttherapie met bril of -bak op ADHD, stemming en slaap. Dit onderzoek wordt uitgevoerd op de TOPGGz afdeling ADHD bij volwassenen in Den Haag. Deelnemers krijgen 2 weken lichttherapie, ofwel met een lichtbak op locatie, danwel met een lichtbril thuis. Voor en na de twee weken lichttherapie doen zij een QbTest, die een objectieve maat is voor de ernst van de ADHD-symptomen, en vullen zij enkele vragenlijsten in over ADHD-symptomen, slaap en stemming. Tijdens de lichttherapie houden zij ook een slaapdagboek bij. Het doel van het onderzoek is om helderheid te geven over het effect van lichttherapie op ADHD, en om beide vormen van lichttherapie te vergelijken en zo bij te dragen aan het optimaliseren van de behandeling.
*PsyQ heeft geen belang bij de verkoop van de lichtboxen of -brillen
